De Franse econoom Jean Tirole heeft dit jaar de Nobelprijs voor de Economie gewonnen.
Dat maakte het Noorse Nobelcomité maandag in Stockholm bekend.
De 61-jarige hoogleraar aan de universiteit van Toulouse krijgt de prijs voor zijn “analyses van marktmacht en regelgeving”. Jean Tirole “is een van de meest invloedrijke economen van onze tijd”, verklaart het Nobelcomité in een toelichting. “Bovenal heeft hij duidelijk gemaakt hoe industrieën met enkele machtige bedrijven te kunnen begrijpen en te reguleren.”
Tirole heeft heel precies gekeken naar het effect van regulering bij pogingen om bedrijven met veel marktmacht aan te pakken. Daarbij liet hij zien dat het soort maatregelen dat werkt, sterk afhankelijk is van de situatie in specifieke industrieën.
Veel industrieën worden gedomineerd door een klein aantal grote bedrijven of één firma met een monopolie. Zonder regulering produceren dergelijke markten vaak sociaal ongewenste resultaten, zoals het berekenen van hogere prijzen dan de kosten rechtvaardigen, of onproductieve bedrijven die overleven door de toetreding van nieuwe en productievere spelers te blokkeren.
Vanaf het midden van de jaren 1980 heeft Tirole nieuw leven geblazen in het onderzoek naar dergelijk marktfalen, aldus het comité. Zijn analyses van ondernemingen met een sterke marktpositie biedt een samenhangende theorie met een sterke invloed op vragen als; hoe moet de overheid omgaan met fusies en kartels en hoe moet het monopolies reguleren?
Jean Tirole: marktmacht bedrijven en regulering
Regulering heeft vaak neveneffecten die, afhankelijk van de situatie, positieve of negatieve gevolgen hebben.
Zo zijn prijsafspraken van bedrijfskartels vaak schadelijk, omdat prijzen zo kunstmatig hoog worden gehouden. Dit pleit voor het aanpakken van prijskartels. Maar als het gaat om de kosten van patenten, kan samenwerking tussen bedrijven juist gunstig zijn.
Bij fusies en overnames is verticale integratie van een bedrijf met toeleveranciers soms goed voor innovatieprocessen binnen de onderneming, maar tegelijk kan dit leiden tot verstoring van de concurrentie. Tirole heeft nauwkeurig gekeken hoe overheden kunnen omgaan met dit soort dilemma's.
De Nobelprijs voor de Economie behoort niet tot de 'klassieke' prijzen die grondlegger Alfred Nobel (1833-1896) had voorzien. De onderscheiding is een initiatief van de Zweedse centrale bank en wordt sinds 1969 uitgereikt. Tot dusver gingen vrijwel steeds Amerikaanse economen ermee aan de haal. Eén keer won een Nederlander: Jan Tinbergen in 1969.
De Fransman Tirole gaf maandag aan dat hij zich zeer vereerd voelde door de toekenning van de Nobelprijs. "Ik ben zeer ontroerd, ik ben er nog steeds ondersteboven van, sinds ze mij vanuit Stockholm hebben gebeld'', zei hij vanuit Toulouse, waar hij hoogleraar is.
De 61-jarige Tirole was omringd door collega's en mensen die bij hem zijn afgestudeerd. Hij bedankte hen en verzekerde hun dat de Nobelprijs "een beloning voor een collectieve inzet" is.
Bron: ANP/Z24
Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl